ثبات در شرايط فعلي اقتصاد كلان در دومين ماه سال جاري تداوم پيدا كرد و تمامي بازارهاي سرمايه‌گذاري نيز تحت تاثير اين وضعيت و ادامه‌دار شدن انتظار جهت به وجود آمدن محرك‌هاي اقتصادي وضعيت متعادلي را سپري كردند.
به اين ترتيب، طي هفته پاياني ارديبهشت ماه، شاخص بورس اوراق بهادار تهران با 843 واحد (معادل 1/1 درصد) افت مواجه شد، در حالي كه دلار و سكه توانستند به ترتيب رشد 4/1 و 45/0 درصدي را به ثبت برسانند.
علت اصلي اين امر را مي‌توان به موكول شدن مذاكرات هسته‌اي به هفته‌هاي آينده نسبت داد كه اميدواري به وضعيت بورس را به تعويق انداخت و در مقابل رشد ملايمي را براي دلار و سكه به همراه داشت.
در خصوص دلار و سكه مي‌توان به اتفاقات ژئوپلتيك اوكراين نيز اشاره كرد كه مي‌تواند افزايش قيمت آنها را در پي داشته باشد. آنچه به وضوح در شرايط فعلي بازارهاي سرمايه‌گذاري مشاهده مي‌شود، فروكش كردن هيجانات و واكنش منطقي معامله‌گران به اخبار هيجاني است. بر اين اساس، سرمايه‌گذاران به‌منظور جهت‌يابي مناسب براي ورود به بازار مناسب، در فاز انتظار به سر مي برند و تا معين شدن وضعيت سياست‌هاي داخلي و خارجي دولت، وضعيت متعادلي در تمامي بازارها پيش‌بيني مي‌شود.
ركوردشكني حجم معاملات هفتگي در سال 93
طي هفته پاياني ارديبهشت‌ماه، 4 ميليارد و 382 ميليون سهم به ارزش 12 هزار و 392 ميليارد ريال معامله شد. به اين ترتيب، ركورد بيشترين حجم معاملات هفتگي از ابتداي سال شكسته شد؛ گرچه از منظر ارزش معاملات، هفته منتهي به 31 ارديبهشت ماه بالاترين نبود، اما حجم معاملات نسبت به ركورد قبلي خود، 20 درصد افزايش را تجربه كرد.
تحليلگري به جاي نوسان گيري
در بررسي ديگر «دنياي اقتصاد» مشاهده مي‌شود به‌رغم افزايش 60 درصدي حجم معاملات، تعداد دفعات معاملات تنها 20 درصد رشد داشته است.
اين امر نشان مي‌دهد حجم معاملات در هر دفعه معامله افزايش پيدا كرده است.
به عبارت دقيق تر، در فروردين به‌طور ميانگين در هر دفعه، 8 هزار و 630 سهم و در ارديبهشت به ازاي هر بار معامله، 10 هزار و 349 سهم معامله شده است؛ اين رقم براي سال 92 به‌طور ميانگين 11 هزار و 265 سهم بوده است. در واقع، نزديك شدن ميانگين حجم معاملات به ميانگين سال‌هاي گذشته اين نويد را در پي دارد كه تمايل به نوسان‌گيري در ميان سهامداران رو به كاهش است. بنابراين نوسان‌گيري كه در ابتداي سال به شدت در ميان سهامداران رواج پيدا كرده بود، در حال حاضر بر اساس شواهد موجود جاي خود را به تحليلگري‌هاي بنيادي داده است.
P/E تنها ملاك خريد نيست
به گزارش سازمان بورس اوراق بهادار، در پايان فروردين‌ماه نسبت قيمت به درآمد (P/E) متوسط بازار برابر 65/6 بوده است؛ اين نسبت از تقسيم ارزش بازار بر مجموع سودآوري شركت‌ها به دست مي‌آيد.
بر اين اساس، در كوتاه‌مدت مي‌توان به‌منظور محاسبه نسبت يادشده، ميزان سودآوري شركت‌ها (مخرج كسر) را ثابت فرض كرده و تغييرات در ارزش بازار را معادل ميزان تغييرات P/E متوسط بدانيم.
به اين ترتيب، با توجه به اينكه در ابتداي سال P/E برابر 1/7 مرتبه بود و ارزش بازار طي فروردين ماه، 5/6 درصد افت پيدا كرده است، در پايان فروردين اين نسبت برابر 6/6 مرتبه محاسبه مي‌شود.
بنابراين، مشاهده مي‌شود پيش‌بيني سود شركت‌هاي بورسي در اين مدت تغيير زيادي پيدا نكرده است و با توجه به بالا بودن نسبي قيمت‌ها در بازار، اين مساله يكي از مهم‌ترين عوامل عدم تغيير قابل توجه شاخص كل به شمار مي‌آيد.
در اين خصوص، برخي كارشناسان معتقدند در حال حاضر سهامي با P/E حدود 4-5/4 وجود دارند كه به گفته اين افراد، جذابيت خريد دارند؛ با اين حال بايد توجه شود كه نسبت مزبور تنها يكي از ملاك‌هاي ارزشمند بودن سهام است. به عنوان مثال، اين نسبت براي سپرده‌هاي بلندمدت بانكي (با فرض ثبات 22 درصد) برابر 5/4 مرتبه خواهد بود كه با توجه به امنيت بسيار بالاي سرمايه‌گذاري در سيستم بانكي كشور ما، اين سپرده‌ها مي‌توانند در رقابت با سهام يادشده پيروز شوند.
سال گذشته، سوء‌تفاهمي را براي بسياري از معامله گران مبني بر سودآوري سريع و تغييرات قابل توجه نسبت P/E ايجاد كرده است.
در حالي كه اين مساله مربوط به زماني بود كه شركت‌هاي بورسي به‌طور دسته‌جمعي در حال صعود بودند و در نتيجه P/E پايين ارزشمند محسوب مي‌شد (لازم به يادآوري است كه نسبت P/E متوسط بازار در ارديبهشت ماه سال قبل، 7/5 واحد بوده است). در شرايط فعلي، تعادل در وضعيت اقتصادي نمي‌تواند سودآوري شركت‌ها را با جهش مواجه كند؛ بنابراين، سهامداران بايد پارامترهاي ديگري را به هنگام انجام معاملات در نظر بگيرند.
تعديل سودها مقطعي است
در حال حاضر P/E متوسط بازار حدود 8/6 مرتبه است كه با توجه به ميانگين سال‌هاي گذشته رقمي نسبتا بالا محسوب مي‌شود. در اين شرايط، گرچه سودآوري برخي شركت‌ها با تعديل‌هاي مثبتي همراه بوده، اما عمده اين كسب سودها به‌طور موقتي بوده است (مثلا فروش يا ارزيابي مجدد دارايي ها). حتي در خصوص بعضي شركت‌هاي صادراتي نيز كه با افزايش نسبي قيمت دلار در ماه‌هاي ابتدايي سال جاري مي‌توانند سود بيشتري كسب كنند، سود مزبور مقطعي است.
تداوم حضور كمرنگ اما حمايتي حقوقي‌ها
به عبارت دقيق تر، با توجه به پايين بودن احتمال رشد نرخ دلار در ادامه سال، نمي‌توان افزايش سودآوري شركت‌هاي يادشده را به عنوان يك عامل بنيادي تلقي كرد. بر اين اساس، آنچه مي‌تواند وضعيت فعلي بازار سهام را با تغيير جدي مواجه كند، ايجاد يك تحول اقتصادي يا سياسي نظير توافق كامل در مذاكرات هسته اي است؛ در غير اين صورت، نبايد انتظار داشت شركت‌هاي بورسي و در نتيجه شاخص كل، رشد قابل توجهي را در ميزان سودآوري خود تا پايان سال به ثبت برسانند.
گرچه برخي افراد از فروشنده شدن سهامداران حقوقي طي روزهاي اخير سخن مي‌گويند، بررسي آمار و ارقام خلاف اين ادعا را نشان مي‌دهد. به بررسي «دنياي اقتصاد» طي هفته گذشته (از شنبه تا سه‌شنبه) تغيير مالكيتي به ارزش 502 ميليارد ريال (معادل 65/5 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي انجام شده است. بنابراين، همان‌طور كه در نمودار مربوطه نيز مشاهده مي‌شود، حتي در روزهاي يكشنبه و سه‌شنبه نيز كه شاخص كل مثبت بوده است، تغيير مالكيت به نفع سهامداران حقوقي انجام شده است كه نشان از حمايت نسبي آنها دارد. با اين حال، مشاهده مي‌شود كه حضور سهامداران مزبور در معاملات به شدت كمرنگ شده است و به‌طور ميانگين حدود 70 درصد حجم معاملات در اختيار سهامداران حقيقي است.
شاخص كل در كف حمايتي است؟
مهرداد خالقي، تحليلگر تكنيكال بازار سرمايه در خصوص وضعيت شاخص مي‌گويد: از منظر تكنيكي برخي از چارتيست‌ها معتقدند شاخص كل در حال تكميل الگوي سر و شانه كف است. در مورد اين نظريه بايد عنوان كرد كه هنوز براي شناسايي اين الگو خيلي زود است و نبايد قبل از شكل‌گيري يك الگو در مورد آن پيش‌داوري كرد. ثانيا در شانه چپ و سر الگوي مفروض هيچ واگرايي مثبتي شكل نگرفته است. در حال حاضر ظاهرا واگرايي مخفي منفي بين قيمت و انديكاتور rsi كارساز شده و باعث افت ارزش شاخص كل در روزهاي گذشته شده است.
وي مي‌افزايد: اكنون سه سطح حمايتي مهم در پيش روي شاخص كل قرار دارد:
1 – تراز 50 درصد فيبوناچي Ret = 76135 واحد
2 – تراز 61 درصد فيبوناچي Ret = 75545 واحد
3 – تراز 78درصد فيبوناچي Ret = 74706 واحد
با توجه به وضعيت اسيلاتور DT در پارامتر بهينه، بسيار بعيد است كه در مقطع كنوني شاخص كل هر سه سطح حمايتي ذكر شده را بي‌اعتبار كند. اين اسيلاتور در پارامتر 5-5-8-13 وارد محدود OS يا فروش هيجاني شده است و اين نويد را مي‌دهد كه شاخص جاي ريزش آنچناني ندارد و كم كم به برگشت بازار (حتي اگر شده به صورت موقت) نزديك مي‌شويم. اين كارشناس بازار سرمايه در پايان اشاره كرد: در بعد زماني كلاسترهاي حمايتي تا 3 خرداد به بازار فرصت برگشت خواهند داد، در غير اين صورت شاخص كل تا
نيمه خرداد ماه به سيكل اصلاح فرسايشي خود ادامه خواهد داد.
افت و خيزهاي شديد در اختيار كوچك‌ترها
همواره صنايع بزرگ هستند كه با اقبال سهامداران مواجهند و مسير شاخص كل را تعيين مي‌كنند. اين در حالي است كه كوچك‌ترها بر خلاف روند متعادل شاخص كل، تغييرات قابل توجهي را طي هفته گذشته تجربه كرده‌اند. به بررسي «دنياي اقتصاد» طي هفته گذشته، محصولات چرمي، ساير واسطه گري‌هاي مالي و سيماني‌ها به ترتيب با 7/26، 8/12 و 1/5 درصد رشد صنايع پيشتاز به شمار مي‌آيند. در مقابل، ساخت دستگاه‌ها و وسايل ارتباطي، استخراج زغال سنگ و حمل و نقل بيشترين افت شاخص گروه را تجربه كردند. اين در حالي است كه گروه‌هاي شاخص سازي مثل خودرو، پتروشيمي و فلزات اساسي در رتبه‌هاي مياني تغييرات شاخص قرار گرفته‌اند. به عنوان نمونه، صنعت خودرو در حالي در مجموع هفته گذشته 9/0 درصد رشد را تجربه كرده است كه در بسياري از روزها بيشترين تغييرات شاخص را در ميان گروه‌هاي بورسي در اختيار داشت. اين مساله به وضوح نشان از وضعيت
غير متعادل و هيجاني اين گروه دارد كه رشد آن در مقابل اخبار منفي به شدت شكننده است.