درجه بندی الماس یکی از نکات مهمی است که در زمان خرید و سفارش آن به‌شدت موردتوجه قرار می‌گیرد. تا نیمه‌های قرن بیستم استانداردی که تمام دنیا آن را قبول داشته باشند و جهانی باشد وجود نداشت و به‌راحتی نمی‌شد الماس خریداری شده را قضاوت و قیمت‌گذاری کرد. GIA اولین استانداردی بود که درجه بندی الماس را ایجاد کرد و در حال حاضر در تمام دنیا یک توصیف برای این نگین گران‌بها بکار برده میشود. فرقی ندارد که شما از کدام کشور و با کدام فرهنگ و زبان هستید، زیرا همه افراد در سراسر دنیا یک زبان واحد برای الماس دارند و آن 4C’s گفته میشود. به عبارتی ۴ فاکتور که شامل رنگ، برش، پاکی، و وزن هستند و می‌توانند نتایج شگفت‌انگیزی را ایجاد کنند.
درجه بندی الماس یا 4C’s
همان‌طور که در قسمت قبل اشاره کردیم درجه بندی الماس شامل 4C’s است که از ۴ فاکتور Cut, Clarity,Color & Carat تشکیل شده است. ایجاد و خلق 4C’s در الماس موجب ایجاد دو فاکتور خیلی مهم خواهد بود. اولین فاکتور کیفیت الماس است که به‌راحتی و با یک زبان جهانی بیان خواهد شد و دومین فاکتور این است که یک خریدار الماس به‌خوبی متوجه میشود که در زمان خرید این جواهر گران‌بها به چه مواردی باید توجه کند. در ادامه هرکدام از ۴ فاکتور را به‌صورت جداگانه‌ای توضیح خواهیم داد.
فاکتور رنگ در الماس، Color
اولین فاکتور درجه بندی الماس از میان 4C’sها فاکتور رنگ یا Color است. در حالت کلی الماس به لحاظ ساختمانی و ترکیبات شیمیایی کاملاً کریستالی است و هیچ رنگی ندارد. به عبارتی درست مانند یک قطره آب خالص بوده و ارزش بسیار زیادی دارد. سیستمی که برای درجه بندی رنگ الماس در GIA به ثبت رسیده D-Z بوده و میزان بی‌رنگ بودن جواهر الماس را در مقایسه با Masterstone یا سنگهای مقایسه‌ای در زیر یک نور کنترل شده درجه بندی کرده و بیان می‌کند.
سیستمی که در GIA برای درجه بندی رنگی D-Z گوهر الماس بکار می‌رود در دسته پذیرفته‌شده‌ترین سیستم‌های درجه بندی رنگ در این جواهر گران‌بها و در سراسر دنیا است. مقیاس ذکر شده با حرف D شروع میشود که نشان‌دهنده کاملاً بی‌رنگ بودن الماس است و تا حرف Z ادامه دارد که نشان‌دهنده زرد روشن است. در طول مسیر طی شده بین این ۲ حرف، مرحله‌به‌مرحله به مقدار رنگ زرد موجود در سنگ الماس افزوده شده و تغییر رنگ اعمال شده موبه‌مو مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بیشتر موارد میزان تفاوت رنگی به وجود آمده در درجه بندی الماس بسیار ناچیز است که البته با چشم غیرمسلح نیز قابل دیدن خواهد بود. ولی درهرحال باید به این نکته اشاره کنیم که همین تفاوت‌های ریز و کوچک، تأثیر بسیار فراوانی بر ارزش‌گذاری نهایی سنگ الماس دارند.
فاکتور پاکی در الماس، Clarity
برای درجه بندی الماس در میان 4C’sها فاکتوری به نام پاکی یا Clarity وجود دارد که هرگونه ناخالصی سطحی یا درونی را نشان میدهد. در حالت کلی و طبیعی الماس حاصل قرارگرفتن اتم‌های عنصر کربن در مقابل فشار و حرارت زیاد و در دل زمین است. این روند سبب میشود که الماس ناخالصی‌های درونی پیدا کند و یا به‌صورت محدود در آینده ناخالصی‌های سطحی بر روی آن ایجاد شود.
ارزیابی‌کردن درجه خلوص و پاکی برای درجه بندی الماس شامل تعیین کردن اندازه، تعداد، نوع، رنگ و محل قرارگیری ناخالصی‌ها خواهد بود و اینکه این موارد تا چه اندازه بر روی ظاهر الماس تأثیر خواهند گذاشت. هرچه الماس شما ناخالصی‌های کمتری داشته باشد ارزشمندتر بوده و کمیاب‌تر ارزیابی میشود. مقایسه کردن درجه بندی پاکی سنگ الماس به گروه و زیر گروه‌هایی تقسیم‌بندی میشود که به‌طورکلی ۱۱ درجه مختلف را نشان می‌دهند.
1) FL-Flawless :
این گزینه از فاکتور 4C’s که برای درجه بندی الماس مورداستفاده است، هیچ ناخالصی سطحی یا درونی ندارد. (با لوپ (10X
2) IF-Internally Flawless :
این گزینه نیز هیچ ناخالصی را نشان نمی‌دهد. (با لوپ (10X
3) VVS1, VVS2-Very Very Slightly Included:
این گزینه برای یک گوهرشناس ماهر ناخالصی‌های خرد و ریزی (minute) دارد که با قابل تشخیص است. (با لوپ (10X
4) VS1, VS2-Very Slightly Included):
برای یک گوهرشناس ماهر ناخالصی‌های کوچکی (minor) دارد که قابل تشخیص هستند. (با لوپ (10X
5) SI1, SI2-Slightly Included :
برای یک گوهرشناس ماهر ناخالصی‌های قابل تشخیص و قابل مشاهده‌ای (Noticable)دارد. (با لوپ (10X
6) I1, I2, I3-Included:
این گزینه برای یم گوهرشناس ماهر ناخالصی‌هایی واضح (Obvious) دارد. (با لوپ (10X
فاکتور برش در الماس، Cut
فاکتور برش در درجه بندی الماس یکی از گزینههای مهم در 4C’s محسوب میشود. افرادی که در حوزه الماس فعال هستند می‌دانند که شهرت این نگین گران‌بها به دلیل دیسپرژن، براقی و سایِنتی لِیشن است که با برش استاندارد الماس رابطه مستقیمی دارد. به‌طورکلی ما برش الماس را این‌گونه تصور میکنیم که ممکن است اشکی، گرد، زاویه‌دار و یا غیره باشد که موجب زیبایی آن شده و شکل نهایی را به ما عرضه می‌کند. ولی نکته اینجاست که در حال حاضر برش این سنگ در میان فاکتورهای درجه بندی الماس شامل صفحات سنگی است که با درجه بندی‌های مختلفی برش خورده‌اند و در نهایت عکس‌العمل متفاوتی در مقابل تابش نور دارند.
مهارت و ظرافت در زمان برش سنگ الماس کمک می‌کند که این نگین گران‌بها از لحاظ تقارن، تناسب و صیقل به‌گونه‌ای کاملاً حرفه‌ای برش داده شود تا نه‌تنها براقیت و زیبایی یک الماس را در خود منعکس کند، بلکه محصول نهایی متفاوتی را نیز به شما عرضه کند. واقعیت امر این است که برش الماس می‌تواند زیبایی و ارزش نهایی آن را تعیین کند و دراین‌بین خصوصیات اصلی الماس یا همان 4C’sها برای آنالیز، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
مؤسسه GIA برای درجه بندی کردن برش‌های متفاوت الماس تناسبی را که شامل اندازه‌ها، زاویه‌ها و رابطه‌ها با یکدیگر است مشخص کرده. این تناسب به ما کمک خواهد کرد تا متوجه شویم یک الماس به چه صورتی می‌تواند در مقابل نور از خود واکنش نشان دهد و جلوه بصری مطلوبی را ایجاد کند.
1) براقیت (Brilliancy):
میزان نور سفید و روشنی است که از درون سنگ منعکس خواهد شد.
2) دیسپرژن (Dispersion):
فاکتور تجزیه شدن نور سفید به تمام طیف‌های رنگین‌کمان.
3) سایِنتی لِیشن (Scientilation):
یا همان خاموش و روشن شدن صفحات که به میزان درخشندگی ایجاد شده در الماس و همچنین الگوهای منطقه‌ای روشن و تاریک در الماس که به‌واسطه انعکاس نور به وجود می‌آیند، بستگی دارند.
فاکتور وزن در الماس، Carat Weight
آخرین فاکتور از میان گزینههای درجه بندی الماس که در میان 4C’sها اهمیت زیادی نیز دارد، واحد اندازه‌گیری وزن یا قیراط الماس است که هر یک گرم الماس معادل ۵ قیراط است و هر قیراط را معادل ۱۰۰ سوت (Point) می‌دانند. قیمت این سنگ گران‌بها متناسب با وزنی که دارد افزایش پیدا کرده و بد نیست بدانید که الماس‌ها هرچه بزرگ‌تر باشند کمیاب‌تر نیز هستند. البته ۲ الماس که وزن یکسانی دارند ممکن است قیمت‌های متفاوتی نیز داشته باشند که این به ویژگی‌ها و خصوصیات دیگری از میان 4C’sها بستگی دارد.
دنیای جذاب و متفاوت الماس‌ها
ما در این مقاله سعی کردیم تا به شما انواع درجه بندی الماس را معرفی کنیم. درنظرگرفتن و ارائه درجه بندی این نگین گران‌بها و مقایسه 4C’sهای آن بدون شک برای تمامی افراد، امری ممکن و آسان نخواهد بود و یک گوهرشناس واقعی که تجربه زیادی از سنگهای الماس دارد باید نظر نهایی را در مورد تعیین ارزش این جواهر ثبت کند. درهرحال ما در فروشگاه اینترنتی طلا و جواهر زر قادر هستیم تا قطعات طلا و جواهر موردنظر شما را با بهترین کیفیت، مناسب‌ترین قیمت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دست شما برسانیم.
درجه بندی الماس در یک نگاه
درجه بندی الماس، جنبه های کیفی زیادی از آنرا در بر می گیرد. اما چهار مورد از آن ضروری است که به خاطر سپرده شود.
- برش الماس (Diamond Cut):
مهمترین عامل نمایش، کیفیت و چالش برانگیزترین آن برش الماس است. درخشش الماس به مقدار زیادی بسته به نوع برش آن می باشد.
- رنگ الماس (Diamond Color):
منظور جواهرفروشان از رنگ الماس حد بین سفیدی یا بی رنگی کامل و وجود مقدار کمی رنگ متمایل به زرد در آن می باشد.
- شفافیت الماس (Diamond Clarity):
وقتی درباره شفافیت و یا درجه خلوص الماس صحبت می کنیم، منظور خراش و صدمه های روی سطح خارجی و لکه ها و عیوب داخلی آن می باشد.
- وزن الماس (قیراط) (Carat Weight):
واژه قیراط carat، از کلمه کاروب (carob)، که دانه های گیاهی است و در گذشته برای وزنه از آن استفاده می کردند، گرفته شده. این دانه ها از نظر وزن و شکل بسیار یکدست می باشند.
سایر ویژگی های الماس، زیرمجموعه آنها هستند. مانند عمق و سطح که جزیی از نوع برش محسوب می شوند.
تهیه و تنظیم:مسعود رضایی - سایت زر (zar.ir)