این نوع بیمه، پوششهای مورد نیاز بیمه‌گذاران را در قبال خطرات
مربوط به هواپیما مانند مالكیت، اداره، تعمیر ونگهداری و یا فروش
ارائه می‌دهد. در این بخش به طور مختصر اشاره‌ای به بیمه بدنه و
مسئولیت نیز خواهد شد.
بیمه هواپیما نیز مانند بیمه اتومبیل در صورت بروز حادثه، هم
خسارات مالی به وسیله نقلیه و هم خسارات مالی وجانی وارد به
افراد ثالث را شامل می‌شود.
هواپیما و خطرات پرواز دارای مسائل و مشكلات خاص خویش است.
حوادث فاجعه‌آمیز هواپیما معمولا با جرح و فوت انسانها و خسارات مالی
وارد به اشخاص ثالث همراه است.مشكلات این نوع بیمه باتوجه به
پیدایش هواپیماهای جدید با ظرفیتهای بیشتر برای حمل مسافر، بار و
سوخت وپیچیدگی تكنولوژی ساخت، روبه افزایش است.
درزمان بیمه‌كردن بدنه و مسئولیت هواپیما چهاراصل كلی درنظر گرفته می‌شود:
۱) نوع هواپیمایی كه بیمه می‌شود.
۲) خصوصیات، دانش فنی و ساعت پرواز خلبان
۳) موقعیت جغرافیایی كه هواپیما در آن مناطق تردد می‌كند.
۴) و اهدافی كه هواپیما برای انجام آن به كار می‌رود.
هواپیما معمولا برای اهداف زیر به كار می‌رود:
۱) پرواز در خطوط هواپیمایی مجاز و به منظور فعالیت تجاری.
۲) به عنوان هواپیماهای شخصی و برای مصارف كاری و تفریحی.
۳) كاربرد در مصارف علمی و تحقیقاتی و عكسبرداری.
۴) كاربرد برای مصارف كشاورزی.
۵) كاربرد برای مصارف صنعتی.
● پوششهای بیمه بدنه هواپیما
اگرچه خسارات رایج آتش‌سوزی، دزدی، طوفان و خسارات زمینی (تصادم
درغیر مواقع پرواز) دارای پوشش‌است، اما بیمه بدنه هواپیما به صورت
تمام خطر است و به سه شكل زیر ارائه می‌شود :(۱)
۱) بیمه تمام خطر در زمانی كه هواپیما در حركت نیست
كلیه خسارات و فقدان فیزیكی هواپیما در زمانی كه در فرودگاه
(زمین) قرار دارد و از نیروی محركه خود برای‌حركت و جابجایی استفاده
نمی‌كند، تحت این نوع بیمه پوشش می‌گیرد. (۲)
۲) بیمه تمام خطر بجز مواقعی كه هواپیما در پرواز است
كلیه خسارات و فقدان فیزیكی هواپیما در روی زمین حتی خسارات زمان
جابجایی هواپیما (Taxiing) شامل این‌نوع پوشش بیمه‌ای می‌شود. (۳)
۳) بیمه تمام خطر، بر روی زمین و در زمان پرواز
كلیه خسارات و فقدان ناشی از حركت، توقف و یا جابجایی هواپیما بر روی زمین و در زمان پروازتحت پوشش بیمه‌ای است.
● مواردی كه خارج از تعهد بیمه‌گر است.
استثنائات بیمه بدنه در بیمه‌نامه‌های صادره تا حدودی با یكدیگر
متفاوت است ولی جنبه‌عمومی وهمگانی كه در تمامی بیمه‌نامه‌ها یافت
می‌شود به شرح زیر است:
▪ چنانچه‌هواپیمابرای‌مصارف غیرقانونی وبارضایت بیمه‌گذار به‌كار گرفته‌شود.
▪ هنگامی كه هواپیما در خارج از محدوده جغرافیایی مندرج در بیمه‌نامه فعالیت كند.
▪ استفاده از هواپیما برای مصارفی بغیر از آنچه در بیمه‌نامه قید شده است.
▪ هدایت هواپیما توسط شخص دیگری به غیر از خلبان آن، مگر در مواردی كه عمل جابجایی(Taxiing) انجام می‌شود.
▪ زمانی كه شرایط قابلیت پرواز هواپیما و یا اعتبار گواهینامه خلبانی خلبان نقض شده ولی پروازانجام شده است.
▪ در شرایطی كه با موافقت بیمه‌گذار، هواپیمای در حال پرواز بعضی از
قوانین و مقررات هواپیمایی‌كشوری(۴) را نقض كرده باشد.
▪ هرگونه خسارات ناشی از كهنگی و فساد لاستیكهای هواپیما، مگر اینكه شرط مغایری برای‌پوشش آنها وجود داشته باشد.
▪ خسارات ناشی از تغییر و تبدیل هواپیما(۵)، جنگ، اعتصاب، شورش و بلوا.
▪ خسارات ناشی از عدم استفاده.
● پوششهای بیمه مسئولیت هواپیما
بیمه‌مسئولیت، سه‌نوع‌پوشش را ارائه‌می‌دهد كه‌حدودمسئولیت‌هریك‌ازآنهابایكدیگر متفاوت است.
(۶)
۱) جرح بدنی، به استثنای مسئولیت در قبال سرنشینان هواپیما
این نوع‌بیمه، بیمه‌گذار را در قبال اقدامات و دعاوی قانونی اشخاص
ثالث برای مواردی چون‌جرح‌بدنی، بیماری، امراض و مرگ ناشی از
حادثه در قبال مالكیت، تعمیر و نگهداری و كاربرد هواپیما باتوجه به
شرایط مندرج در بیمه‌نامه پوشش می‌دهد.
دراین نوع پوشش بیمه‌ای غرامت هر شخص در قبال فوت و یا صدمات
بدنی مشخص است وحداكثر تعهد بیمه‌گر برای خسارات ناشی از هر حادثه
نیز معین است. (۷)
۲) جرح بدنی سرنشینان هواپیما
این نوع پوشش، بیمه‌گذار را در قبال دعاوی و اقدامات قانونی
سرنشینان هواپیما در مواردی چون‌جرح بدنی، بیماری، امراض و مرگ
ناشی از حادثه هواپیما باتوجه به شرایط مندرج در بیمه‌نامه
تأمین‌می‌دهد. در این نوع بیمه‌نامه غرامت هر شخص در قبال فوت و یا
صدمات بدنی مشخص است وحداكثر تعهد بیمه‌گر نیز برای خسارات ناشی از
هر حادثه معین شده است. (۸)
۳) بیمه مسئولیت خسارات مالی
این نوع پوشش، بیمه‌گذار را در قبال دعاوی و غرامتهای مالی ناشی
از فعالیتهای مربوط به مالكیت،تعمیر و نگهداری و یا كاربرد هواپیما،
تأمین می‌دهد. حدود مسئولیت بیمه‌گر برای هر حادثه معین‌است.
(استثنائات)
۴) موارد خارج از تعهد بیمه‌گر
استثنائات بیمه‌نامه مسئولیت هواپیما در مورد بیمه‌گران مختلف، متفاوت است، اما به طور كلی‌استثنائات به شرح زیر است :
▪ خسارات بدنی وارد به خود بیمه‌گذار.
▪ خسارات‌بدنی واردبه كاركنان‌بیمه‌گذار درطول مدت‌خدمت و اعتباربیمه‌نامه.
▪ خسارات مالی وارده به اشیاء و اموال بیمه‌گذار، زمانی كه متعلق به وی یا در تصرف و كنترل اوباشد.
▪ مسئولیت‌های بیمه‌گذار برای جرح بدنی و یا خسارات مالی ناشی از
تولید، ساخت و یا فروش‌هواپیما و قطعات و لوازم یدكی آن و یا ناشی
از هرگونه عملیات خدماتی (سرویس)
▪ مسئولیت بیمه‌گذار در زمانی كه هواپیما با اجازه وی، بدون توجه
به گواهی قابلیت پرواز و یا نادیده‌گرفتن بعضی از قوانین هواپیمایی
كشوری، اقدام به پرواز نماید.